خون ریزی گوارشی (Gl Bleeding)

خونریزی‌های گوارشی: ارزیابی و مدیریت

خونریزی‌های گوارشی می‌توانند جدی و تهدیدکننده حیات باشند یا ممکن است به‌طور ناگهانی و تصادفی تشخیص داده شوند. این خونریزی‌ها به دو دسته فوقانی (Upper) و تحتانی (Lower) تقسیم می‌شوند. با توجه به رنگ خون، می‌توان تا حدودی به منبع خونریزی پی برد: خون تیره (ملنا) نشانه خونریزی از دستگاه گوارش فوقانی و خون روشن نشان‌دهنده خونریزی از قسمت تحتانی است.

علل خونریزی در دستگاه گوارش

در دستگاه گوارش فوقانی، عواملی مانند مصرف بی‌رویه NSAIDها، عوارض زخم معده و واریس‌های مرتبط با بیماری‌های کبدی می‌توانند باعث خونریزی شوند. همچنین، پارگی‌های مالوری‌ویس بیشتر در زنان باردار مشاهده می‌شوند.

در دستگاه گوارش تحتانی، خونریزی معمولاً به سرطان‌ها و بیماری‌های التهابی روده (IBD) مربوط می‌شود. در این موارد، توجه به هموروئید و فیشر در معاینه ضروری است. خونریزی در این شرایط معمولاً به‌صورت قطرات خون روی مدفوع مشاهده می‌شود. در هر مورد خونریزی گوارشی، باید به جستجوی ملنا توجه کنیم.

ارزیابی بیمار

هنگامی که بیمار با شکایت از خونریزی گوارشی مراجعه می‌کند، ابتدا باید علائم حیاتی او بررسی شود، زیرا خونریزی می‌تواند منجر به شوک شود. همچنین، اطمینان حاصل می‌شود که راه هوایی بیمار از خون و ترشحات پاک باشد. پس از این مرحله، اقدامات تشخیصی و درمانی آغاز می‌شود.

اقدامات اولیه:

• وضعیت بیمار: توجه به علائم حیاتی و احتمال شوک.
• راه هوایی: اطمینان از پاک بودن مجرای تنفسی.
• شست و شوی معده: برای بررسی خونریزی.

دستورات درمانی:

1. IV Line: دو عدد IV Line سبز.
2. IV Fluid: 1000cc نرمال سالین IV به‌طور فوری.
3. NG Tube: نصب و شست و شوی NG.

آزمایشات:

• بررسی BUN، Cr، AST، ALT، Na، K، PT، PTT، INR و CBC (اورژانسی).
• رزرو دو واحد Packed Cell با Cross Match.
• چک کردن Hb هر ۶ ساعت.

درمان

بیمار NPO می‌شود و از آنجا که بسیاری از خونریزی‌ها ناشی از زخم‌های گوارشی است، PPI نیز در نظر گرفته می‌شود:

• PPI: آمپول پنتوپرازول 80mg IV به‌طور فوری و 8mg/h Drip.

در مواردی که خونریزی ناشی از واریس مری باشد، استفاده از Octreotide نیز ممکن است مؤثر باشد:

• آمپول Octreotide 100mcgr IV به‌طور فوری و سپس 50mcgr/h برای ۳ روز.

اقدامات بعدی

پس از stabilization، باید برای ارزیابی بیشتر به مشاوره گوارش مراجعه کرد تا اندوسکوپی و کولونوسکوپی انجام شود. در صورت پارگی یا ادامه خونریزی و افت شدید Hb، مشاوره جراحی ضروری است.

بیمار تا زمان Clear شدن NG بستری باقی خواهد ماند و با دریافت نتایج اندوسکوپی و کولونوسکوپی، وضعیت نهایی مشخص می‌شود. پس از بررسی‌های لازم، باید رژیم غذایی مناسب تجویز شده و بیمار از مصرف داروهای احتمالی مضر منع شود.

درمان پس از ترخیص

برای ترخیص، یک PPI خوراکی مانند پنتوپرازول به‌صورت روزانه دو بار تجویز می‌شود:

• دارو: قرص پنتوپرازول 40mg، N=6، روزی دو بار با صبحانه و ناهار.

با این روش، می‌توان به جلوگیری از عود مجدد خونریزی کمک کرد.